Knittel, Krzysztof
ur. w 1947, studiował reżyserię dźwięku i kompozycję w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej im. F. Chopina w Warszawie w klasach Tadeusza Bairda, Andrzeja Dobrowolskiego i Włodzimierza Kotońskiego. Na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina i w akademiach muzycznych w Łodzi i Krakowie uczył kompozycji, instrumentacji, improwizacji interaktywnej, muzyki elektronicznej i komputerowej, prowadził warsztaty muzyki współczesnej dla jazzmanów i reżyserów dźwięku. Tytuł profesora otrzymał z rąk prezydenta RP Bronisława Komorowskiego w 2012. Od 1973 współpracował ze Studiem Eksperymentalnym Polskiego Radia; pracował też w The Center of the Creative and Performing Arts w State University of New York w Buffalo.
Autor dzieł orkiestrowych, chóralnych, kameralnych, muzyki operowej i baletowej, instalacji dźwiękowych, wykonawca wielu utworów komputerowych i elektroakustycznych. Jego dyskografia obejmuje ponad 60 płyt. Koncertował w większości krajów europejskich, w Azji, w Ameryce Północnej i Południowej, zagrał m.in. koncerty monograficzne w Brazylii, w Czechach, w Hiszpanii, w Niemczech, w Rosji, w USA, na Węgrzech. W latach 1995–98 był dyrektorem festiwalu Warszawska Jesień, 1999–2003 prezesem Związku Kompozytorów Polskich, 2005–17 prezesem Polskiej Rady Muzycznej, 2014–18 członkiem zarządu Europejskiej Rady Muzycznej. W 2006 utworzył Międzynarodowy Festiwal Muzyki Improwizowanej „Ad Libitum”. W latach 2003–06 był członkiem Rady Nadzorczej Telewizji Polskiej, 2004–10 członkiem Rady Programowej Narodowej Galerii Sztuki Zachęta, 2006–22 członkiem Rady Stowarzyszenia ZAiKS. Jako dziennikarz muzyczny współpracował z „Tygodnikiem Literackim”, „Ruchem Muzycznym”, magazynem muzycznym „Studio”, programem telewizyjnym „Pegaz” i redakcją muzyki poważnej TVP. W 1985 otrzymał nagrodę „Solidarności” w dziedzinie muzyki, w 2003 Nagrodę im. Cypriana Kamila Norwida i Nagrodę Związku Kompozytorów Polskich, w 2005 Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” i Złoty Medal „Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej” (z rąk Władysława Bartoszewskiego), w 2011 Medal Komisji Edukacji Narodowej, w 1998 grant Foundation for Contemporary Performance Arts w Nowym Jorku, w 2017 Gustav Mahler Kompositionspreis i Nagrodę Teatralną Miasta Gdańska za muzykę do opery Sąd Ostateczny.
Współtworzył szereg grup muzyki improwizowanej: Grupę Kompozytorską KEW z Elżbietą Sikorą i Wojciechem Michniewskim (1973–75), Cytula Tyfun da Bamba Orkiester z Andrzejem Bieżanem, Mieczysławem Litwińskim i Tadeuszem Sudnikiem (1981), Niezależne Studio Muzyki Elektroakustycznej m.in. z Pawłem Szymańskim, Stanisławem Krupowiczem i Andrzejem Mitanem (1982–84), Pociąg Towarowy m.in. z Piotrem Bikontem, Markiem Chołoniewskim i Włodzimierzem Kiniorskim (1986–2017), The European Improvisation Orchestra (1996–98), Trio CH&K&K z Chołoniewskim i Kiniorskim (od 1999) oraz zespół Kawalerowie błotni m.in. z Jerzym Kornowiczem, Ryszardem Lateckim i Tadeuszem Wieleckim (od 2003).
Wybrane utwory (od 2000): Z głębokości wołam do Ciebie, Panie..., psalmy (2000), Spielverkehrte Reise na sopran, aktora i dźwięki elektroniczne do słów Piotra Bikonta (2000), Sonaty da camera nr 8–20 dla różnych wykonawców (2000–16), Komunikaty meteorologiczne, performans z Krzysztofem Zarębskim i Zofią Knittel (2000), El maale rahamim... na chór i orkiestrę symfoniczną (2001), Pieśni Norwidowe na sopran i fortepian (2001), Negev II na głos, instrumenty perkusyjne i elektronikę (2002), Der Zirkus ist gekommen na sopran, tancerkę, flet, wiolonczelę, fortepian, fortepian preparowany i elektronikę (2003), V2R Trio na klarnet, skrzypce, fortepian i elektronikę (2003), Dotykać węża od środka, instalacja dotykowo-dźwiękowa (2003), Męka Pańska według Świętego Mateusza na głosy solowe, chór, dwoje perkusistów, orkiestrę smyczkową i elektronikę (2004), Pamiętnik z Powstania Warszawskiego na pięcioro aktorów, chór żeński, fortepian, wiolonczelę, orkiestrę symfoniczną i elektronikę do słów Mirona Białoszewskiego (2004), Koncert na klawesyn i orkiestrę (2004), ...w przeciwną stronę..., muzyka elektroakustyczna (2004), Społeczne / aspołeczne, performans oraz instalacja wideo (2005), fale elektroniczne (2005), Vagante na solistów, orkiestrę i elektronikę (2005), Toccata na orkiestrę symfoniczną (2007), Tanie imitacje na flet, klarnet, fortepian, kwartet smyczkowy i elektronikę (2008), Strzępy pamięci II na dwa fortepiany, elektronikę i wideo (2007), Pory roku, instalacja dźwiękowa (2008), Chopin Air, instalacja dźwiękowa (2010), free for Windows na gitarę i elektronikę (2011), Spotkania (w dwóch niespełnionych aktach), muzyka dla Polskiego Teatru Tańca i Teatru Wielkiego w Łodzi (2011), free for(m) macwin nr 1–3, muzyka elektroakustyczna (2011–18), O tym czego nie ma na elektronikę i zespół kameralny (2012), Partita 1 (Koori) na saksofon, orkiestrę symfoniczną i elektronikę (2013), Partita II (Inuit) na flet, orkiestrę smyczkową i elektronikę (2013), AD-W2014 dla aktora, improwizujących solistów, orkiestry i chóru (2014), Jakby ich nie było czyli bunt w Królikarni, instalacja dźwiękowa (2015), Sąd Ostateczny, opera do libretta Mirosława Bujki (2017), Like a Stone dla improwizujących solistów i chóru (2017), Oneg Szabat na flet, skrzypce, wiolonczelę, chór amatorski, wideo i elektronikę (2019), Canticum profugorum, oratorium na głosy oraz instrumenty solowe, chór, chór dziecięcy, orkiestrę i elektronikę do słów Tadeusza Sławka (2020, rev. 2022), Interludia 1&2&3 na sześć głosów solowych (2020), Ballada o zabitej... na sopran solo do słów Wisławy Szymborskiej (2021), Głosy na czterech aktorów, chór kameralny, orkiestrę kameralną i elektronikę do słów Jana Polkowskiego (2021), Koncert na Przyczółku Grochowskim (2021), owady _ ptaki _ zwierzęta, utwór wokalny dla dzieci (2021), Maurycy Beniowski. Opera alternatywna do słów Macieja Wojtyszki (2022), untitled_003-023, untitled_024-044, muzyka elektroakustyczna (2022), It’s just a feedback, muzyka elektroakustyczna (2023), 17°C 2023.07.03 na wiolonczelę i elektronikę (2023), 5,298 record na 21 instrumentów i elektronikę (2023), Gdańska nostalgia na carillon (2024).